Danksy die groter beskikbaarheid van hernubare elektrisiteitsoplossings staan boere nie terug om hul boerderye te verskans teen stygende energiekoste of die ontwrigting van beurtkrag nie. Boere wat nog dié stap wil doen, moet verskeie faktore oorweeg.
Suid Afrika het in die eerste vyf maande vanjaar sonpanele ter waarde van nage
noeg R2,2 miljard ingevoer, volgens data van Reuters. Dit kan ongeveer 500 MW
se opwekkingskapasiteit lewer tydens optimale opwekking.
GEE MY KRAG Energy Partners Power het al verskeie son-krag-aan-legte vir die Dutoit Groep gebou, soos dié vrugtepakhuis in Ceres. FOTO: VERSKAF
Wanneer al dié sonpanele geïnstalleer is, kan dit Suid Afrika se bestaande kleinskaalse opwekkingsvermoë van 2,1 GW met bykans ’n kwart verhoog. Daarmee sal gewone SuidAfrikaners meer sonkrag opwek as wat die staat oor die afgelope dekade by die netwerk gevoeg het.
Boere laat nie op hulle wag wat hernubare kraginstallering op plase betref nie. Volgens mnr. Zander Kotze, senior sakeontwikkelingsbestuurder by Energy Partners Power, is die mark tans witwarm. Dié maatskappy verskaf hernubare stelsels aan kommersiële en industriële ondernemings, en het reeds meer as 120 MW geïnstalleer.
Kotze sê twee of drie jaar gelede het dit nog oortuiging geverg om boere te oorreed om in hernubare energie te belê, “maar dié gesprek is nou verby.
“Boere weet hulle moet dit doen. Die groter vraag is nou wie dit vir jou gaan doen, en watter kombinasie van tegnologie die beste is om vir jou finansieel sin te maak.”
BUIGBAARDER
Al is dit kapitaalintensief, sal boere wat dit kan bekostig, hernubare krag installeer, of dit selfs probeer finansier. Die besluit om hernubare krag te installeer, word nie net bepaal deur beurtkrag nie, maar ook deurie hoë koste van energie wat veral problematies is vir boere wat produkte teen vaste koste lewer. “ ’n Boer kan dus nie sy prys verhoog om te vergoed vir die verhoogde energiekoste nie. Sy wins is nou laer en hy het nie genoeg beskerming vir die volgende seisoen of teen ’n droogte nie.”
Nóg ’n aansporing om hernubare krag te installeer, is waar boere hul ondernemings wil uitbrei, maar probleme ondervind met hul aansoek om ’n groter kragverbinding by Eskom, en die aansoeke afgekeur word of onbepaald sloer.
In so ’n geval kan ’n maatskappy soos Energy Partners Power byvoorbeeld ’n stelsel ontwerp waar bestaande Eskomkrag gebruik word, saam met son of windkrag, of ’n ander toepaslike hernubare bron in die gebied asook batterye, om die boer se doeltreffende totale kragvoorsiening te vergroot.
Die staat het onlangs alle perke ten opsigte van die grootte van private opwekkingsvermoë opgehef, maar weens die rompslomp wat met aansoeke by Eskom of ’n munisipaliteit gepaard gaan, kan aansoeke jare lank sloer.
Energy Partners Power het opsies ontwikkel om batterystelsels onafhanklik van Eskom of die munisipaliteit in werking te stel. Sodoende word die goedkeuringsaansoeke by Eskom of munisipaliteite vermy. Die stelsels voldoen aan alle elektrisiteits en omgewingstandaarde.
“Ons is tans besig met projekte waar ons windenergie van 1,2 MVA vestig, saam met 800 kVA se sonpanele, wat ons deurvoer na ’n 5 MWhbattery. Dit is nie om beurtkrag te beperk nie – die plaas het net ’n maksimum van 800 kVA wat hy vanEskom kry, maar sy behoefte is 1,6 MVA.”
Die hoëspanning-ener-giestooreenheid word plaaslik vervaardig deur Solar MD in
Kaapstad, Energy Partner Power se batteryvervaardi-gings-en-ontwikkelings- vennoot. Die eenheid is ’n hoë spanning- LiFePO4-chemie ont-wikkel vir grootskaalse energieladings en bergingskapasiteit.
WINTERGEWASSE
Kotze wys daarop dat sonkrag nie altyd optimaal vir sitrusboere is nie. Sitrus is ’n wintergewas, maar ’n sonkragstelsel is op sy laagste produksie in die winter. Die stelsel wek dan in die somermaande baie krag op wat nie tydens die besproeiingsmaande in die somer benut word nie.
Vir sulke situasies bied Eskom wel verskeie kraguitvoertariefkrediete aan vir boere, maar dié krediete is laer as die aankooptarief. Boonop is daar perke op hoeveel krediete oorgedra kan word oor onderskeidelik maande en jare. Dus is hernubare projekte op plase met slegs wintergewasse finansieel nie altyd so aantreklik soos vir boerderye met winter én somergewasse en ’n meer konstante verbruikspatroon nie.
“Tafeldruiwe en sitrus gaan byvoorbeeld hand aan hand, en die twee balanseer mekaar uit wat betref die benutting van die son vir elektrisiteitsbehoeftes,” sê Kotze.
KRAGKOOP-OOREENKOMSTE
Boere met bykomende energiebehoeftes, maar wat nie die nodige kapitaal het om ’n eie stelsel te laat installeer nie, kan ook ’n kragkoopooreenkoms (PPAkontrak) oorweeg. Met só ’n kontrak betaal boere tot 60% minder as by Eskom en hoef hulle nie na die stelsel se onderhoud om te sien nie. Energy Partners Power se PPAkontrakte word ondersteun deur sy aandeelhouers en finansiers.
Die koper moet kredietwaardig wees en die minimum finansieringswaarde moet meer as R2 miljoen wees. Die voordeel van só ’n kontrak is dat dit nie die boer se balansstaat verswaar nie – dit is ’n alternatiewe uitgawe tot die bestaande Eskomuitgawe op die boer se inkomstestaat.
“As die boer by die koöperasie of bank kredietwaardig is, sal hy gewoonlik ook by Energy Partners Power kredietwaardig wees, aangesien dieselfde kredietkwessies oorweeg word,” sê Kotze.
Hoe groter die kapitaaluitleg relatief tot die energieopbrengs vir die spesifieke aanleg, hoe hoër is die eenheidskoste van die
PPAtarief. Die stelsel kan ook mettertyd vergroot word ingevolge die PPAkontrak.
“Die toename van Eskom se tarief op ’n jaargrondslag is astronomies en onreëlmatig, na gelang van wat hy meen hy benodig. Eskom doen tans aansoek om ’n toename van 32%, terwyl ons tipies ’n vaste tarieftoename van tot 6% met ’n PPA bied. Die boer het dus sekerheid oor sy insetkoste oor die termyn van die PPA, wat tipies 15 tot 25 jaar is.”
Indien Eskom se tariefkoste met meer as 6% per jaar toeneem, neem die besparings met die PPA eksponensieel toe.
KIES REG
Volgens Kotze moet iemand wat in ’n alternatiewe energiebron wil belê, deeglik ondersoek instel oor die energieverkrygings of boumaatskappy om seker te maak hulle het goeie verwysings.
In die landbousektor is dit belangrik dat ’n gebruiker Eskomtariewe en opsies reg verstaan en die regte aansoeke indien om die maksimum besparings te bewerkstellig. Dit is vir verskaffers maklik om teoretiese invoertariewe in voorleggings te noem,
Full story in Landbouweekblad 17/11/2022 Edition
40 - 42 | Landbouweekblad | Landbou.com 17 November 2022
NAVRAE: Energy Partners Power, e-pos: Agri.power@energypartners.co.za
Comments